Στις συζητήσεις σχετικά με τη δέσμευση των ΗΠΑ για την ασφάλεια του Κόλπου κυριαρχούν η σύγχυση, η κακή επικοινωνία και οι αντιφατικές πολιτικές.
Αυτό έχει τροφοδοτήσει την αβεβαιότητα σχετικά με την πολιτική των ΗΠΑ καθώς και την συμπεριφορά των χωρών του Κόλπου σε έναν εξελισσόμενο πολυπολικό κόσμο και τροφοδότησε παρανοήσεις και παρεξηγήσεις.
Η σύγχυση είναι ακόμη πιο ανησυχητική, δεδομένου ότι τα θεμελιώδη στοιχεία των σχέσεων των χωρών του Κόλπου με τις ΗΠΑ είναι αναμφισβήτητα.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρούν ένα στρατηγικό συμφέρον στην περιοχή, ακόμα κι αν η προσοχή τους είναι στραμμένη στην Ασία. Επιπλέον, ούτε η Κίνα ούτε η Ρωσία είναι ικανές ούτε επιθυμούν να αντικαταστήσουν τις ΗΠΑ ως εγγυητής της ασφάλειας του Κόλπου.
«Κανένα από τα κράτη του Κόλπου δεν πιστεύει ότι η Κίνα μπορεί να αντικαταστήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες ως προστάτης της ασφάλειας του Κόλπου», δήλωσε η Εκτελεστική Διευθύντρια του Διεθνούς Φόρουμ του Κόλπου Dania Thafer.
Η πρόσφατη στρατιωτική συγκέντρωση των ΗΠΑ στην περιοχή για να αποτρέψει το Ιράν με χιλιάδες πεζοναύτες που υποστηρίζονται από μαχητικά αεροσκάφη F-35 και ένα αεροπλανοφόρο βοήθησε να καθησυχαστούν βραχυπρόθεσμα οι ανησυχίες. Το ίδιο ισχύει και για τη δυνατότητα των ΗΠΑ να βάλουν ένοπλο προσωπικό σε εμπορικά πλοία που ταξιδεύουν μέσω του στενού του Ορμούζ.
Η αποστολή ακολούθησε την απόσυρση των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων από έναν θαλάσσιο συνασπισμό υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, 34 εθνών τον Μάιο, επειδή οι ΗΠΑ δεν είχαν λάβει αποφασιστική δράση κατά των ιρανικών επιθέσεων στη ναυτιλία, συμπεριλαμβανομένου ενός πλοίου που ταξίδευε από το Ντουμπάι στο λιμάνι των Εμιράτων. Φουτζέιρα.
Ακόμα κι έτσι, οι Ηνωμένες Πολιτείες επέτρεψαν να επιμείνει η σύγχυση και η αβεβαιότητα. Επιπλέον, οι ΗΠΑ καθώς και τα κράτη του Κόλπου, ιδιαίτερα η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, φαίνεται να επιδιώκουν αντιφατικούς στόχους.
«Οι ΗΠΑ δεν διατύπωσαν μια πολύ σαφή προσέγγιση για το πώς οι ΗΠΑ θέλουν να συνεργαστούν με το GCC στο σύνολό του» αντί να συνεργάζονται με μεμονωμένα κράτη, δήλωσε ο αναλυτής Nawaf bin Mubarak Al Thani, πρώην ταξίαρχος του Κατάρ και αμυντικός ακόλουθος στο Πρεσβεία του Κατάρ στην Ουάσιγκτον.
Το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου ή GCC ομαδοποιεί τις έξι μοναρχίες του Κόλπου – Σαουδική Αραβία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Κατάρ, Κουβέιτ, Μπαχρέιν και Ομάν.
«Εκτός και αν οι ΗΠΑ γίνουν σαφείς στις προθέσεις τους για το πώς θέλουν να προχωρήσουν στη μελλοντική αμυντική τους σχέση με το GCC συνολικά, νομίζω ότι θα κάνουμε κύκλους», πρόσθεσε ο κ. Αλ Θάνι.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπάθησαν ανεπιτυχώς να ωθήσουν το GCC να δημιουργήσει ένα ολοκληρωμένο σύστημα αεράμυνας και πυραυλικής άμυνας για αρκετά χρόνια.
Ο πρώην αξιωματούχος του Πενταγώνου και μελετητής της Μέσης Ανατολής Bilal Y. Saab προτείνει ότι οι ΗΠΑ κινήθηκαν στην περίπτωση της Σαουδικής Αραβίας για να ενισχύσουν την εμπιστοσύνη βοηθώντας το βασίλειο να μετατρέψει τον στρατό του σε μια ικανή μαχητική δύναμη και να αναπτύξει ένα πρώτο όραμα για την εθνική ασφάλεια, αλλά απέτυχε για να το επικοινωνήσουν σωστά.
«Η γεωγραφική μας διοίκηση στην περιοχή, γνωστή και ως Κεντρική Διοίκηση των Ηνωμένων Πολιτειών (CENTCOM), διεξήγαγε μια πολύ ήσυχη… ιστορική μεταμόρφωση από διοίκηση εν καιρώ πολέμου σε κάτι σαν φορέας ολοκλήρωσης ασφάλειας… για να ενεργοποιήσει συνεργασίες για την επίτευξη συλλογικών στόχων ασφαλείας», είπε ο κ. Saab.
«Δεν πρόκειται μόνο για την εμπιστοσύνη στον ρόλο των ΗΠΑ. αφορά επίσης ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν εμπιστοσύνη στην προθυμία και την ικανότητα αυτών των κρατών του Κόλπου να συνεισφέρουν σε αυτή τη νέα αποστολή να κάνουμε πράγματα μαζί», είπε ο κ. Saab.
«Το μεγαλύτερο πρόβλημά μου είναι ότι δεν επικοινωνούμε καλά αυτά τα πράγματα… Υπάρχει μεγάλη σύγχυση στον Κόλπο σχετικά με το τι προσπαθούμε να κάνουμε», πρόσθεσε.
Αναλυτές, συμπεριλαμβανομένου του κ. Saab, προειδοποιούν ότι η πρόσφατη προθυμία των Ηνωμένων Πολιτειών να εξετάσουν το ενδεχόμενο σύναψης αμυντικών συμφώνων με κράτη του Κόλπου, όπως η Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ, έρχεται σε αντίθεση με την ανανεωμένη τους προσέγγιση ασφάλειας στην περιοχή.
Η Σαουδική Αραβία ζήτησε ένα σύμφωνο ασφαλείας παράλληλα με την εγγυημένη πρόσβαση στα πιο εξελιγμένα όπλα των Ηνωμένων Πολιτειών ως μέρος μιας συμφωνίας βάσει της οποίας το βασίλειο θα συνάψει διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ.
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αρχικά έκαναν παρόμοιους θορύβους για ένα αμυντικό σύμφωνο, αλλά έκτοτε φαινομενικά επέλεξαν να παρακολουθήσουν πώς εξελίσσονται οι συνομιλίες των ΗΠΑ με τη Σαουδική Αραβία.
Ένα αμυντικό σύμφωνο «είναι απίστευτα ασυνεπές με αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε με την CENTCOM… Τη στιγμή που παρέχετε ένα αμυντικό σύμφωνο στους Σαουδάραβες ή, ειλικρινά, σε οποιαδήποτε άλλη χώρα στην περιοχή, εδώ επιστρέφετε στην παλιά εποχή του εφησυχασμού , της εξάρτησης από τις Ηνωμένες Πολιτείες ως θεματοφύλακα και ότι κάνετε πολύ λίγα μόνοι σας για να προωθήσετε τις δικές σας στρατιωτικές ικανότητες», είπε ο κ. Saab.
Τα σχόλιά του μπορεί να ισχύουν περισσότερο για τη Σαουδική Αραβία από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τα οποία έχουν επενδύσει εδώ και καιρό στις στρατιωτικές δυνατότητές τους πέρα από την απόκτηση εξελιγμένων όπλων.
Οι ρίζες της σύγχυσης σχετικά με τη δέσμευση των ΗΠΑ στον Κόλπο βρίσκονται στην εξελισσόμενη κατανόηση της σχέσης ασφαλείας ΗΠΑ-Κόλπου με βάση το Δόγμα Κάρτερ του 1980, την απάντηση των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ισλαμική επανάσταση του Ιράν το 1979 και τη σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν εκείνης της χρονιάς.
Ο Πρόεδρος Τζίμι Κάρτερ εξέθεσε το δόγμα στην ομιλία του για την κατάσταση της Ένωσης το 1989 . «Μια προσπάθεια οποιασδήποτε εξωτερικής δύναμης να αποκτήσει τον έλεγχο της περιοχής του Περσικού Κόλπου θα θεωρηθεί ως επίθεση στα ζωτικά συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και μια τέτοια επίθεση θα αποκρούεται με κάθε απαραίτητο μέσο, συμπεριλαμβανομένης της στρατιωτικής δύναμης», ο κ. είπε ο Κάρτερ.
Ο Robert E. Hunter, τότε στέλεχος του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας και συγγραφέας της ομιλίας του κ. Carter, επιμένει ότι το δόγμα είχε σκοπό να αποτρέψει τις εξωτερικές δυνάμεις, ιδίως τη Σοβιετική Ένωση, αντί να υπερασπιστεί τα κράτη του Κόλπου κατά του Ιράν ή να εξασφαλίσει τη ναυτιλία σε στρατηγικές περιφερειακές πλωτές οδούς .
«Το συχνά εσφαλμένα αναφερόμενο Δόγμα Κάρτερ…δεν αναφερόταν στην «ελεύθερη ροή του εμπορίου». Έγραψα σχεδόν όλη την ομιλία… είχε σχεδιαστεί για να αποτρέψει τη σοβιετική επιθετικότητα εναντίον του Ιράν, μετά τη σοβιετική εισβολή στο Αφγανιστάν, η οποία ξεκίνησε λίγες εβδομάδες νωρίτερα», είπε ο κ. Χάντερ.
Το Δόγμα Ρήγκαν, που διακηρύχθηκε πέντε χρόνια αργότερα από τον διάδοχο του κ. Κάρτερ, Ρόναλντ Ρίγκαν, ενίσχυσε τη θέση του προκατόχου του.
«Οι ΗΠΑ πρέπει να ξαναχτίσουν την αξιοπιστία της δέσμευσής τους να αντισταθούν στη σοβιετική καταπάτηση των συμφερόντων των ΗΠΑ και των συμμάχων και φίλων τους και να υποστηρίξουν αποτελεσματικά εκείνα τα κράτη του Τρίτου Κόσμου που είναι πρόθυμα να αντισταθούν στις σοβιετικές πιέσεις ή να αντιταχθούν στις σοβιετικές πρωτοβουλίες εχθρικές προς τις Ηνωμένες Πολιτείες. ή αποτελούν ειδικούς στόχους της σοβιετικής πολιτικής», είπε ο κ. Ρίγκαν.
Η ανάπτυξη του αμερικανικού δόγματος από τον Πρόεδρο Τζορτζ Μπους μετά τις επιθέσεις της Αλ Κάιντα της 11ης Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη και την Ουάσιγκτον αποδείχθηκε πιο προβληματική για τα κράτη του Κόλπου.
Ο κ. Μπους υπερασπίστηκε το δικαίωμα των Ηνωμένων Πολιτειών να αμύνονται έναντι χωρών που φιλοξενούν ή βοηθούν τρομοκρατικές ομάδες.
Το δόγμα του δικαιολόγησε τις εισβολές των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ. Τα κράτη του Κόλπου είδαν τον πόλεμο στο Ιράκ ως αποσταθεροποιητικό και προβληματικό, ιδιαίτερα καθώς ορισμένοι από την αμερικανική δεξιά ζητούσαν την κατάληψη των κοιτασμάτων πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας από τις ΗΠΑ.
Ωστόσο, τα κράτη του Κόλπου είχαν πολλούς λόγους να ερμηνεύσουν εκ νέου το Δόγμα Κάρτερ ώστε να συμπεριλάβουν τη δέσμευση των ΗΠΑ να υπερασπιστούν τα κράτη του Κόλπου έναντι περιφερειακών αλλά και εξωτερικών απειλών.
Η επανερμηνεία προέκυψε από την έλλειψη σαφήνειας των ΗΠΑ και από ενέργειες που φαινομενικά επιβεβαίωσαν την αναθεωρημένη κατανόησή τους.
Αυτά περιελάμβαναν τις Ηνωμένες Πολιτείες που ηγήθηκαν μιας στρατιωτικής συμμαχίας 42 εθνών που το 1991 έδιωξε τις ιρακινές δυνάμεις από το Κουβέιτ, δημιουργώντας βάσεις στον Κόλπο μετά την ιρακινή εισβολή, τον παρεμβατισμό των ΗΠΑ μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου και τη συνεχή προστασία της ναυτιλίας ενάντια στις ιρανικές επιθέσεις .
Ως αποτέλεσμα, η έλλειψη σαφήνειας και η σύγχυση στην Ουάσιγκτον και τις πρωτεύουσες του Κόλπου συνεχίζουν να κυριαρχούν στη συζήτηση για τη σχέση ασφαλείας ΗΠΑ-Κόλπου.
Είπε ο κ. Saab: «Θα ήθελα να καταλάβω από τα κράτη του Κόλπου αν αυτό που πουλάμε, το αγοράζουν πραγματικά. Αυτό που πουλάμε είναι… μια πολύ πραγματική συνεργασία. Όχι πλέον κηδεμονία, αλλά πραγματική εταιρική σχέση. Δεν ξέρω πού στέκονται μεμονωμένες χώρες σε αυτές τις προτάσεις… Μέχρι να καταλήξουμε σε κοινό έδαφος για αυτό, δεν υπάρχει τίποτα στη Μέση Ανατολή που να κάνουμε και που να λειτουργεί πραγματικά».
